OʻZBEK VA RUS TILLARIDAGI EVFEMIZM/DISFEMIZMLAR OʻZARO TARJIMASINING FUNKSIONAL-PRAGMATIK (DINAMIK) MODELI
https://doi.org/10.5281/zenodo.15463694
Kalit so‘zlar
funksional-pragmatik model, skopos nazariyasi, kommunikatuv yondashuv, maqsadga qaratilgan nutq tarjimasiAnnotasiya
Tarjimashunoslikda aynan funksional-pragmatik model alohida model sifatida oʻrganilmagan. Funksional, kommunikativ funksional modellar ayrim ishlarda tadqiqot obyekti boʻlgan. Funksional model “skopos” nomi ostida nemis tilshunosligida birinchi bor qayd etilgan. Unda til birliklarining maqsadli qoʻllanilishi tarjimada ham oʻz ifodasini topishi kerakligi haqidagi nazariya ilgari suriladi. Iks-femik birliklar esa aynan maqsadli birliklar sifatida qaraladi. Bunda pragmatik vaziyat ham muhim ahamiyat kasb etadi. Shunga koʻra, iks-femik birliklarning tarjimasida funksional-pragmatik modeldan foydalanish samarali natijani beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati
Шадрин В.И. Университетское переводоведение: учебник. – СПб.: ВВМ, 2017. – 292 с.
Saparniyazova M., Kadirova Kh., Sabirova M. Motivation, Euphemization, and Dysphemization in Uzbek Names and the Factors that Cause Them to Appear // PAMIR-2, 2023 – The Second Pamir Transboundary Conference for Sustainable Societies. Pages 1677-1681. DOI: 10.5220/0012991900003882. https://www.scitepress.org/Papers/2023/129919/129919.pdf
Белозерцев А.В. Коммуникативно-функциональная модель перевода: личностно-ориентированный подход // Вестник ИГЛУ. 2013. №4 (25).
Горбачевская С.И., Меркиш Т.А. Модель и стратегия перевода короткого рассказа. // Филология. Серия: Гуманитарные науки №2-2 февраль 2021 г. – С. 134-141. DOI 10.37882/2223-2982.2021.02-2.10.
Кадирова Х. Ўзбек тилидаги эвфемизмларни рус тилига ўгириш муаммолари // O‘zbekiston milliy universiteti xabarlari, 2022, [1/9/1]. https://tsuull.uz/sites/default/files/2.1._oak_ozmu_xabarlari.pdf
Кадирова, Х. 2024. Способы выражения эвфемизмов в русском и узбекском языках. Зарубежная лингвистика и лингводидактика, 2(1/S), 138–148. https://inlibrary.uz/index.php/foreign-linguistics/article/view/67513
Кадыри А. Минувшие дни (перевод Мухаммаднодыра Сафарова). – Ташкент: Шарк, 2009.
Кацев А. М. Языковое табу и эвфемия / А. М. Кацев. – Л.: Ленингр. гос. пед. ин-т им. А.И.Герцена, 1988. – 80 c.
Лотман Ю.М. Внутри мыслящих миров. Человек – текст – семиосфера – история. / Ю. М. Лотман. – М.: Языки русской культуры, 1999. 464 с.
Молчанова Г.Г. Коммуникативно-функциональная теория перевода как вид вариативной интерпретации действительности // Вестник Московского университета. Серия 19. Лингвистика и межкультурная коммуникация. 2015. №3.
Москвин В.П. Эвфемизмы в лексической системе современного русского языка. – Волгоград: Ленанд, 2010.
Нелюбин Л.Л. Толковый переводоведческий словарь. – 3-е изд., перераб. – М.; Флинта: Наука, 2003.
Пастухова О.Д. От эвфемизма к дисфемизму. // Слово, высказывание, текст в когнитивным, прагматическом и культурологическом аспектах. Материалы VIII Международной научной конференции 20-22 апреля 2016 года. – Челябинск: Энциклопедия, 2016. – С. 329-331.
Телия В.Н. Коннотативный аспект семантики номинативных единиц. – Москва: Наука, 1986.
Толстой Л. Анна Каренина (Мирзакалон Исмоилий таржимаси). – Тошкент: Ғафур Ғулом, 1980.
Толстой Л. Анна Каренина. “Эксмо”, 1878.
Хаджимусаева Н.Н., Эргашев Ў. “Орзигул”даги юз, бет, жамол, дийдор, турк синонимларининг стилистик хусусиятлари ҳақида. // Дефектологиянинг долзарб масалалари. Республика илмий-амалий анжуман материаллари. 2016 йил 30 май. – Тошкент: ТДПУ. 2016. – Б. 217-219.
Ҳакимова М. Семасиология: ўқув қўлланма. – Тошкент: XT “Хамидов Н.Х” матбаа корхонаси, 2008. – 100 б.
Чўлпон сўзининг сирлари. – Тошкент: Маънавият, 2002. Электрон ресурс: http://myuldashev.blogspot.com/2015/03/blog-post_19.html
Швейцер А.Д. Теория перевода: Статус, проблемы, аспекты. – М.: Наука, 1988.
Qodiriy A. Oʻtkan kunlar. Roman. – Toshkent: www.ziyouz.com kutubxonasi, 2008.